Macedonian Wedding
Τάκης Κανελλόπουλος, Ελλάδα, 1961, 23'
«Εγεννήθη ημίν σκηνοθέτης», έγραψε ο Τύπος μετά την πρώτη προβολή του Μακεδονικού γάμου το 1960. Και δικαίως: γιατί το σύντομο αυτό ντοκιμαντέρ, που εν μία νυκτί έχρισε τον 27χρονο Τάκη Κανελλόπουλο ελπίδα του ελληνικού κινηματογράφου, είναι ένα οπτικό ποίημα σπάνιας ευαισθησίας. Ό,τι ξεκινά ως καταγραφή των ευφρόσυνων γαμήλιων εθίμων σ’ ένα χωριό της δυτικής Μακεδονίας, το Βελβεντό Κοζάνης, μεταστοιχειώνεται μέσα από το βλέμμα του σκηνοθέτη σε μια ελεγεία για τον αποχωρισμό –σαν να πρόκειται για την κάθοδο της Περσεφόνης στον Άδη– και τη χθόνια, παγανιστική αψάδα της φύσης. Ήδη, το κατοπινό έργο του Κανελλόπουλου βρίσκεται εν σπέρματι εδώ: οι χαμηλοί τόνοι, ο λυρισμός, το μακεδονικό τοπίο, η φόρτιση της μεθορίου, το γυναικείο πρόσωπο που τόσο τον γοήτευσε. Ο Μακεδονικός γάμος απέσπασε το Α΄ Βραβείο Ταινίας Μικρού Μήκους στην Πρώτη Εβδομάδα Ελληνικού Κινηματογράφου και το Α΄ Βραβείο στο Φεστιβάλ του Βελιγραδίου (1961).
Takis Kanellopoulos, Greece, 1961, 23'
“For unto us a director is born” raved the Greek press after Macedonian Wedding first screened in 1960. And rightly so, for this short documentary that anointed the 27-year-old Takis Kanellopoulos as Greek cinema’s new hope overnight is a visual poem of rare sensitivity. What starts as a documentation of joyous wedding rites in an eastern Macedonian village (Velventos in Kozani) is transmuted through the director’s gaze into an elegy on the parting of ways – as if Persephone is to descend into Hades – and the chthonic, paganistic bite of the natural world. The germ of Kanellopoulos’ later work is already apparent here: the low-key tone, the lyricism, the Macedonian landscape, the charge borne by what is borderline, and the female face that so captivated him. Macedonian Wedding won Best Short Film at the First Week of Greek Cinema, and First Prize at the Belgrade Film Festival (1961).
Thasos
Τάκης Κανελλόπουλος, Ελλάδα, 1961, 18'
«Κάνοντας αυτή τη μικρή ταινία για τη Θάσο, δεν ζητήσαμε να περιγράψουμε το νησί. Προσπαθήσαμε να δώσουμε κάτι από τη μαγεία και την ψυχή του»: Μένοντας πιστός στην εθνογραφία που ο ίδιος είχε μόλις συστήσει με τον Μακεδονικό γάμο, ο Τάκης Κανελλόπουλος συνεχίζει με τη δεύτερη μικρού μήκους ταινία του, τη χαρτογράφηση μιας άγνωστης Μακεδονίας μέσα στην οποία συνυπάρχουν το φολκλόρ με τον σχολιασμό του, η εντοπιότητα με την ακύρωση της και ο μύθος με την αφήγησή του. Στη Θάσο, ψήγματα μιας νησιωτικής ρουτίνας γίνονται –με τα λιτά μέσα μιας διάφανης ποιητικής παρατήρησης– μια αντί-πρόταση για την καρτ-ποστάλ μιας ολόκληρης χώρας, ακριβώς την εποχή της πρώτης μεγάλης τουριστικής έκρηξης που γνώριζε η Ελλάδα τη δεκαετία του ’60. Ρυθμική, σε στιγμές ξέφρενη, έως και παγανιστική, δομημένη πάνω σε παραδοσιακά νησιώτικα τραγούδια, με έμφαση στην αναζήτησή μιας οικειότητας με το νησιωτικό «αίσθημα», με τον άνθρωπο και τη Φύση στο επίκεντρο, η Θάσος δεν προβλήθηκε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης. Κέρδισε όμως ειδικό έπαινο στο Φεστιβάλ της Μόσχας, ανθολογήθηκε και σε ειδικές προβολές στη Θεσσαλονίκη και σε εμπορική διανομή στην Αθήνα, κερδίζοντας με τα χρόνια εξέχουσα θέση στην απόπειρα του Κανελλόπουλου για έναν μοντερνισμό που επαναδιαπραγματευόταν με ρίσκο και πρωτοφανή αποφασιστικότητα την έννοια της «πατριδογνωσίας».
Takis Kanellopoulos, Greece, 1961, 18'
“In making this short film about Thasos, we were not seeking to depict the island. We were trying to capture something of its magic and its soul.” Staying true to the ethnographic approach he had just introduced with Macedonian Wedding, Takis Kanellopoulos would, with his second short film, continue to chart that unknown Macedonian region where folkloric kitschness co- exists with its critique, nativeness with its negation, and myths with their mode of narration. In Thasos, by the humble means of a limpid and poetic observational gaze, slivers of an island life routine are made into a proposal countering the picture-postcard image of an entire country, at precisely the time when Greece was experiencing its first explosive wave of tourism back in the 1960s. Rhythmic, at times frenzied and bordering on paganistic, structured around traditional folk songs of the Greek islands, with an emphasis on seeking out a sense of familiarity with the “feel” of the island, and with humankind and the natural world set at its heart, Thasos did not screen at the Thessaloniki International Film Festival. It did, however, receive a special mention at the Moscow International Film Festival, and was presented in anthology form at special screenings in Thessaloniki and commercial screenings in Athens, in time earning itself a prominent place within Kanellopoulos’ efforts towards a modernist approach that were renegotiating – at high risk, and with unprecedented decisiveness – the notion of patridognosía [locally-rooted knowledge of one’s homeland].