«ΤΟ ΤΕΝΕΚΕΔΕΝΙΟ ΣΧΟΛΕΙΟ», το θεατρικό έργο της Άννας Ιακώβου, εμπνευσμένο από την αληθινή ιστορία του Τενεκεδένιου Σχολείου της Τούμπας (ή το Σχολείο των Προσφύγων), με αυθεντική πρωτότυπη μουσική και τραγούδια, ζωντανεύει φέτος στη σκηνή, ως ένα από τα πιο συγκινητικά κομμάτια της ιστορίας της Θεσσαλονίκης.
H Ιστορία: Με τη Μικρασιατική καταστροφή το 1922, δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες από τον Πόντο και την Ιωνία (Σμύρνη), κατακλύζουν την Θεσσαλονίκη. Ο πληθυσμός της πόλης, που ως τότε αριθμούσε 120.000 κατοίκους, με τον ερχομό περίπου 110.000 προσφύγων διπλασιάζεται! Πολλοί πρόσφυγες εγκαθίστανται στην Άνω Πόλη, κτίζοντας παράγκες σε επαφή με τα κάστρα, ενώ αρκετοί βρίσκουν καταφύγιο στο κέντρο της πόλης, στους ναούς, με επίκεντρο τον ναό της Παναγίας Αχειροποιήτου, σε σχολεία, τεμένη και εμπορικές στοές. Παράλληλα, προσφυγικοί συνοικισμοί αναπτύσσονται στην Καλαμαριά, την Τούμπα και την Αγία Φωτεινή· άλλοι κατευθύνονται στα περίχωρα, κι εγκαθίστανται σε στρατόπεδα, ή ιδρύουν συνοικισμούς ομώνυμους των αλησμόνητων πατρίδων, σε ανάμνησή τους (Κορδελιό, Μενεμένη, Ξηροκρήνη, Νέα Ευκαρπία, Νέα Κρήνη, Νέα Μηχανιώνα, Νέα Μαγνησία, Συκιές, Νεάπολη, Σαράντα Εκκλησιές).
Ένα χρόνο μετά την εγκατάστασή τους, το 1923, χιλιάδες παιδιά δεν έχουν καμία εκπαίδευση- η Πρόνοια και το κράτος δεν έχουν δυνατότητα να παρέχουν σχολικές υποδομές κι έτσι με πρωτοβουλία των ίδιων των προσφύγων, μια μοναδική ιστορία γεννιέται…
Στην αυλή του Ορφανοτροφείου «Μέγας Αλέξανδρος» στην Τούμπα, οι πρόσφυγες αδελφοί –και πρόγονοί μας- έφτιαξαν με τα ίδια τους τα χέρια, από ξύλα και τενεκέδες, το πρώτο προσφυγικό σχολείο της Θεσσαλονίκης, που λειτουργεί μέχρι και σήμερα.
Το «παράξενο» αυτό «σχολειό» ξαναζωντανεύει στο θέατρο ΑΥΛΑΙΑ μια αξιολάτρευτη παρέα προσφυγόπουλων του 1923, που μαζί με τους γονείς και τους αγαπημένους τους δασκάλους, τον –λόγιο- κύριο Χαρίλαο και την –μελωδικότατη- κυρία Πολυξένη, γράφουν Ιστορία. Μέσα από τις λάσπες των προσφυγικών καταυλισμών ενώνονται, συνδημιουργούν, ζουν, κάνοντας την αναποδιά παιχνίδι, την δυσκολία ελπίδα και την προσφυγιά αλληλεγγύη.
Το Τενεκεδένιο Σχολείο σήμερα, βρίσκεται στην Πυλαία, λέγεται ακόμα «Τενεκεδένιο» και στεγάζει το 56ο Νηπιαγωγείο Θεσσαλονίκης.
Πολλά από τα ιστορικά γεγονότα που αναφέρονται αντλήθηκαν από το βιβλίο της αείμνηστης Ελένης Τζιούτζια, σε έκδοση του Κέντρου Ιστορίας Θεσσαλονίκης του Δήμου Θεσσαλονίκης.
Χαρακτηριστικά αναφέρεται από την Ελένη Τζιούτζια, ως αφιέρωση στις πρώτες σελίδες του βιβλίου:
"Στους γιους μου Μανώλη και Γρηγόρη, και σε όλα τα Ελληνόπουλα για να μάθουν ότι κάποιοι άλλοι μαθητές, παρά τις μεγάλες δυσκολίες τις οποίες πέρασαν σε χαλεπούς καιρούς, αγωνίστηκαν, πρόκοψαν και διέπρεψαν στην ζωή τους."
