Εφάμιλλη πλέον με τα αντίστοιχα Ευρωπαϊκά ιδρύματα Τέχνης, η Εθνική Πινακοθήκη αποτελεί το θησαυροφυλάκιο της νεότερης ελληνικής καλλιτεχνικής δημιουργίας. Πρόσφατα ανακαινισμένη, με σύγχρονες εκθεματικές διατάξεις που κάνουν την επίσκεψη της μια μοναδική εμπειρία για τον επισκέπτη, φιλοξενεί πάνω από 20.000 έργα ζωγραφικής, και ακολουθεί την πολιτιστική εξέλιξη καθώς επίσης και την κοινωνική και καλλιτεχνική πορεία του ελληνικού κράτους καλύπτοντας μια περίοδο από τα μεταβυζαντινά χρόνια μέχρι και τη σύγχρονη εποχή.
Ιδρύθηκε το 1900 και το 1954 συγχωνεύτηκε με το κληροδότημα του Αλέξανδρου Σούτσου αποτελώντας σήμερα μια ενιαία οντότητα. Ο ρόλος της Εθνικής Πινακοθήκης είναι η διαφύλαξη της πολιτιστικής εικαστικής κληρονομιάς και στοχεύει στην αυτογνωσία και την εθνική αυτοσυνειδησία των Ελλήνων μέσα από τη λειτουργία της Τέχνης. Τη διεύθυνσή της ανέλαβαν σημαντικές προσωπικότητες του Νέου Ελληνισμού όπως ο Γεώργιος Ιακωβίδης και ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου, ενώ από το 1992 διευθύντρια μέχρι σήμερα είναι η Καθηγήτρια της Ιστορίας της Τέχνης Μαρίνα Λαμπράκη – Πλάκα.
Μεταξύ των πολλών εμβληματικών έργων που φιλοξενούνται στο χώρο, είναι «Η Συναυλία των Αγγέλων» (Δ. Θεοτοκόπολος, 1608), «Η Έξοδος του Μεσολογγίου» (Θ. Βρυζάκης, 1853), «Παιδικοί Αρραβώνες» (Ν. Γύζης, 1877), «Παιδική Συναυλία» (Γ. Ιακωβίδης, 1900), «Το Ψάθινο Καπέλο» (Ν. Λύτρας 1925), «Αθηνά και Άρτεμις» (Θεόφιλος, 1927), «Ναύτης» (Γ. Τσαρούχης, 1938), «Διάλογος» (Γ. Μόραλης, 1974) και πολλά άλλα.

**

Κάθομαι και ρεμβάζω. Επιθυμίες κ’ αισθήσεις
εκόμισα εις την Τέχνην— κάτι μισοειδωμένα,
πρόσωπα ή γραμμές· ερώτων ατελών
κάτι αβέβαιες μνήμες. Aς αφεθώ σ’ αυτήν.

Ξέρει να σχηματίσει Μορφήν της Καλλονής·
σχεδόν ανεπαισθήτως τον βίον συμπληρούσα,
συνδυάζουσα εντυπώσεις, συνδυάζουσα τες μέρες.

Κ.Π. ΚΑΒΑΦΗΣ, Ποιήματα 1897-1933, Ίκαρος 1984