Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης: «Σατγιαζίτ Ρέι: ένας κλασικός από την Ινδία»
Ο Σατγιαζίτ Ρέι / Satyajit Ray, ο σπουδαιότερος κινηματογραφικός δημιουργός της Ινδίας, επηρέασε βαθιά με το πλούσιο έργο του το παγκόσμιο σινεμά, καθώς και γενιές και γενιές κινηματογραφιστών. Χαρακτηριστικά είναι τα λόγια του ιάπωνα auteur Ακίρα Κουροσάουα: «Αν δεν έχεις δει το σινεμά του Ρέι, είναι σαν να υπάρχεις στον κόσμο χωρίς να έχεις δει τον ήλιο ή το φεγγάρι». Αυτή την εβδομάδα, ο ινδός σκηνοθέτης βρίσκεται στο επίκεντρο του αφιερώματος «Σατγιαζίτ Ρέι: ένας κλασικός από την Ινδία» που παρουσιάζει στο κοινό η Ταινιοθήκη Θεσσαλονίκης και το οποίο θα πραγματοποιηθεί από τις 14 έως τις 17 Ιανουαρίου 2016 στην αίθουσα Σταύρος Τορνές (Αποθήκη 1, Λιμάνι).
Στο πλαίσιο του αφιερώματος θα προβληθούν τέσσερις αντιπροσωπευτικές ταινίες του σκηνοθέτη. Πρόκειται για δύο ταινίες από την περίφημη Τριλογία του Άπου, Το τραγούδι του δρόμου (1955) και Ο ανίκητος (1956), καθώς και τα φιλμ Η μοναχική σύζυγος (1964) και Εταιρεία περιορισμένης ευθύνης (1971).
Ο Σατγιαζίτ Ρέι (1921- 1992), γέννημα θρέμμα της Καλκούτας, γόνος οικογένειας ποιητών και συγγραφέων, καθώς και μαθητής του μεγάλου στοχαστή, συγγραφέα και φιλοσόφου Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ που υπήρξε στενός φίλος του πατέρα του, πριν ασχοληθεί με το σινεμά υπήρξε εξαιρετικά επιτυχημένος γραφίστας, σχεδιαστής και εικονογράφος βιβλίων (κυρίως παιδικών). Το 1947 ιδρύει την Κινηματογραφική Λέσχη της Καλκούτας όπου προβάλλονται για πρώτη φορά στην Ινδία πολλά αριστουργηματικά έργα του παγκόσμιου κινηματογράφου. Το 1949 η γνωριμία και η συνεργασία του με τον Ζαν Ρενουάρ, ο οποίος ταξιδεύει στην Ινδία για τα γυρίσματα της ταινίας του Το ποτάμι, επηρεάζει σημαντικά τον Ρέι και τον ωθεί να ασχοληθεί με τον κινηματογράφο. Όταν δύο χρόνια αργότερα, το 1951, σε ένα ταξίδι του στην Αγγλία βλέπει τον Κλέφτη των ποδηλάτων του Βιτόριο Ντε Σίκα η απόφασή του να κάνει σινεμά οριστικοποιείται. Οι τρεις πρώτες ταινίες του, γυρισμένες από το 1955 έως το 1959, συναποτελούν την περίφημη Τριλογία του Άπου, τρία επεισόδια μιας μεγάλης οικογενειακής saga και παράλληλα μιας μνημειώδους τριλογίας στην ιστορία του κινηματογράφου.
Με τις ταινίες αυτής της τριλογίας να βραβεύονται στα Φεστιβάλ Καννών και Βενετίας, ο Ρέι καθιερώνεται ως κινηματογραφικό όνομα πρώτης γραμμής σε παγκόσμιο επίπεδο. Στη διάρκεια της καριέρας του θα γυρίσει 37 ταινίες μεσαίου και μεγάλου μήκους, καθώς και ντοκιμαντέρ, εκ των οποίων και ένα εξαιρετικό φιλμ για τον μέντορά του Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ. Στο πολυποίκιλο και ετερόμορφο έργο του Ρέι υπάρχει πάντα διακριτή μια βαθύτατη ουμανιστική φλέβα, σταθερή επιρροή του ιταλικού νεορεαλισμού. Στις ταινίες του, που κινούνται ανάμεσα στην παράδοση και στο μοντερνισμό, στην παρακμή της φεουδαρχίας και την ανάδυση μιας φιλόδοξης αστικής τάξης, συνυπάρχουν με εντυπωσιακή αρμονία και απαράμιλλο στυλ, οι ινδουιστικές θρησκευτικές παραδόσεις και η πλούσια ινδική μυθολογία με τον κοινωνικό προβληματισμό και το κριτικό βλέμμα στην αποικιοκρατία και τις άκαμπτες δομές της ινδικής κοινωνίας. Το έργο του Ρέι, μεγαλεπήβολο και αυθεντικό, χωρίς να χάνει ποτέ από το στόχαστρο τα υπαρξιακά δεινά και τα ανθρώπινα πάθη, είναι ένα σημείο συνάντησης της δυτικής ουμανιστικής παράδοσης και της εσωτερικότητας της Ανατολής.